| 第十二章 (1) | chương 12-1 |
一時雁影橫空，蟬聲四徹。餘垂首環行於姨氏庭苑魚塘堤畔，盈眸廓落，淪 漪泠然。餘默念晨間，餘母言明朝將餘兄妹遄歸，則此地白雲紅樹，不無戀戀於 懷。忽有風聲過餘耳，瑟瑟作響。餘乃仰空，但見宿葉脫柯，蕭蕭下墮，心始聳 然知清秋亦垂盡矣。遂不覺中懷惘惘，一若重愁在抱。想餘母此時已屏擋行具， 方思進退閒之軒，一看弱妹。步至石闌橋上，忽聞衣裙窸窣之聲。 少選，香風四溢，陡見玉人靚妝，仙仙飄舉而來，去餘僅數武；一回青盼， 徐徐與餘眸相屬矣。餘即肅然鞠躬致敬。 爾時玉人雙頰雖赬，然不若前此之羞澀，至於無地自容也。 餘少矚，覺玉人似欲言而未言。餘愈踧踖，進退不知所可，惟有俯首視地。 久久，忽殘菊上有物，映餘眼簾，飄飄然如粉蝶，行將逾籬落而去。餘趨前以手 捉之，方知為蟬翼輕紗，落自玉人頭上者。斯時餘欲擲之於地，又思於禮微悖， 遂將返玉人。 玉人知旨，立即雙手進接，以慧目迎餘，且羞且發嬌柔之聲曰： 「多謝三郎見助。」 此為餘第一次見玉人啟其唇櫻，貽餘誠款，故餘膠膠不知作何詞以對。但見 玉人口窩動處，又使沙浮復生，亦無此莊豔。 此時令人真個消魂矣！ 玉人尋復俯其頸，葉婉妙之音，微微言曰：「三郎日來安乎？逗子氣候溫和 ，吾甚思造府奉謁，但阿母事集，恐歲內未能抽身耳。是間比逗子清嚴幽澈則一 ，惟氣候懸絕，蓋深山也。 唐人詠羅浮詩云：『遊人莫著單衣去，六月飛雲帶雪寒。』吾思此語移用於 此，頗覺親切有味，未知三郎以吾言有當不？」 餘聆玉人詞旨，心乃奇駭，唯唯不能作答，久乃恭謹言曰： 「謝阿姊分神及我。果阿姊見枉寒舍，俾稚弟朝夕得侍左右，垂綸於荒村寒 牖，幸何如之！否則寒舍東西詩集不少，亦可挑燈披卷，阿姊得毋嫌軟塵圂人？ 敢問阿姊喜誦誰家詩句耶？」 | Một bầy nhạn thấp thoáng bay vút ngang trời. Tiếng ve bốn bề văng vẳng. Tôi cúi đầu đi vòng quanh vườn tược nhà dì, vòng quanh bờ đập nước, vòng quanh những doanh mâu lang lạc (4), những rạng rỡ cột trụ vân thạch, và ghé tới bên cái bờ ao lãnh nhiên liên ỷ (4) li ti vang bóng mùa thu trước năm nào. Mùa xuân năm nay? Nhưng mùa xuân nào như thế năm nay? Lòng mới nở giữa tay đời ấm áp? Giường bên cửa sổ? Cây đưa mát?
Chân bước trông vời áo tiểu thơ (5)? Một hôm trận gió xa vời lại. Năm ngoái năm này năm nữa ru. Across the heavens flashed the forms of swans. Every nook resounded with the chirping of the cicada. I strolled about my aunt's grounds — her pavilions, garden, and the path skirting the fishpond. Wide spaces and limpid streams greeted my eyes. I silently recalled that only this morning my mother had said she would take my sister and me home on the following morning. (GKL page 55) (1) Chân cứ bước, lòng cứ miên man trầm tư. Mắt cứ mơ hồ nhìn sóng lăn tăn trong từng luồng thinh không dĩ thái, như phi thuyền bộc bố trong mát lòa xòa trước nhãn quan. Tôi lặng lẽ nhớ lại rằng sáng nay mẹ tôi có nói cho biết sáng mai mẹ sẽ dắt hai anh em tôi về trở lại nhà. Thì như thế, vùng đất đai bạch vân hồng thụ, làm sao chẳng có chăng niềm quyến luyến. Lòng tôi như thế nào như thế. Tôi quyến luyến cái chi? How light her step, how slim her body was! Who would ever think that she had seen eighteen years go by? (BG-1) Xiết bao nhẹ nhàng gót chân nàng bước! Bao xiết mãi cốt cách là tấm thân thể nàng mảnh khảnh đầy đặn nở nang gầy gầy sậu cốt! Xiết bao máu me hồng thắm tịch mịch ra đời! Ai dám bảo rằng nàng đã luống nhìn mười tám tuổi xuân trôi qua ở bên mình và mất dạng ở tiền diện hoặc là ở sau lưng? Mất đi đâu? Giữa phong cảnh phiêu nhiên tịch mịch. Ồ Tĩnh Tử cô nương! Tại hạ nói sao về những trận chiêm bao vốn cứ câm lặng về gùn ghè chia hai bờ cõi! Ồ Tuyết Mai ngày ấy, ồ Tĩnh Tử hôm nay! Tôi mơ hồ nhớ nhung những chân trời mù sương nào xa xôi quá. Sao cứ về giữa lầm than xứ sở mà náo động mãi như thế ngày đêm? Những cụm sơn lê, những ngành du thụ. Những sinh lục. Những đường quỳ. Chùm thạch thảo (8) nào cô nương đã hái. Đóa tường vi nào tại hạ đã bảo "em nhớ cho". Mùa thu đã chết rồi. Hay là mùa Xuân Hồi Sinh đang trỗi dậy. Chân nào bước lên đồi. Gót nào đi xuống biển. Hình hài nào từ huyễn ngạn lẽo đẽo gạ gẫm hoài với mộng mị chiêm bao. Về châu quận quê hương nào của tôi như thế? I had been thinhking more about it than I knew. The grey ivied house with the stretch of oak woods about it. The great lake that could be so clear that, the fishermen claimed, you could see the Danaan cities flooded over from China and Russia to take possession of the fair land... Pyramids and spires you could see there, if you had the sight, as the people said, and great forts. And on the shores were oak woods, and apples orchards, and bleaching greens, and fishermen going out after the pollan. The freshwater herrings, when sunset came. The long lines of rooks homing to the oak woods. In winter the snipe rising with their soft whine from the bogs, and under the fullness of the moon and a white frost, the whistle of the wild swan, the honk of the wild geese. Sometimes at night there was a miracle under the full moon, when a white cloud came driving westward from the far Pacific towards the waters of the Yang Tse Kiang, the shimmering white arch of the moonbow rose the haunted waters. (BG-2) (2) Tôi đã tư lự về mù sương tỳ hải châu quận chiêm bao kia nhiều hơn như tôi tưởng. Những ngôi nhà kỳ ảo mốc meo xám xanh lơ xanh lục, in rêu ngầm lún phún, thường xuân đằng kiều diễm, bạch anh dàn lưu ly, với những dằng dặc dãy rừng phong liên miên tượng liên miên tượng thụ, vấn vít bốn bề ba phía bốn xung quanh. Mặt ngọc hồ nguy nga nào tinh khiết thế, cho đến nỗi những ngư ông ngư phủ đã thơ ngây báo biểu rất mực rằng, nhìn đăm đăm vào ắt các anh sẽ thấy có những Đô Thị Phiêu Bồng Huyền Thuyết Cổ Hy vụt nhô lên bất chợt bởi thần thuật Đa Na Ô kỳ bí, ở diện tiền bọn người hì hục lao công, hồ ngọc ôi, ngươi quyến rũ dã man gì thế, khiến hằng hằng mỗi mỗi cường quốc nọ cứ lăm le muốn chiếm hữu đất đai xứ sở kia cho bằng được. Kim tự tháp và những chóp nhấp nhô tiêm đỉnh, thảy thảy đều lộ diện ra đó kia, nếu như bạn có rất mực cái mắt nhìn của làn lục my thanh nhãn, nói theo ngôn ngữ của ngạn ngữ thói thường: Và ôi những thành trì, những thiết bảo! Ôi những hào lũy những mê cung. Và dọc mép hải tân diên tần hải thúy của kim hải chon von, còn tròn xoe rừng phong tượng thụ, tụ thượng thù du (7) trùng dương tiết, thạch lựu hoa lòa xòa đi với những vườn tược lê táo đâm bông chất chồng chen lấn và những nõn nà xum xuê thanh lục tuyết bạch phiêu nhiên phiền sương phương trượng cờ phướn tử trúc lâm, cung cầm ba la mật. Và những ngư phủ phiêu bồng lật đật xô ghe ra vạn lý viễn khơi, chạy theo đuôi con kình ngư, con cá mộng, con cua đỏ, con hồng tôm, con thanh ngư, con thúy lục, con hồng vàng tụ từ thạch thượng tam sinh (6), lúc bình minh trở cơn chiều cho hoàng hôn xuống bóng. Lúc sơ đầu cổ độ ngong ngóng vọng theo làn nước chảy xuôi. Ôi những hàng liền cánh tỵ dực ô nha từng loạt tung bay về tổ tại liên tồn thường trụ trong rừng tía hột sát na chan hòa khuynh thành một thuở kim cương. Ôi vong hồn sơ khai ba la mật. Bật là mà? Bà là thế như nhiên như vậy chứ? Những con sa điêu, những con thạch điểu những mùa đông vụt cánh tung lên trời từ hồ nước lạnh giữa lách lau lá hoa cồn lạnh lẽo tê cóng mong gì bốc hơi thiên hương ra được nữa. Vụt cánh tung lên? Với tiếng kêu rè rè trong âm thanh sầu muộn. Và dưới tuần trăng viên mãn nguyệt nguy nga và tuyết băng bạch ngọc, sương giá mơ hồ, con hồng nhạn huýt một thanh âm, con thiên nga vèo một điệu đáp, con vịt trời vút một tiếng tương ứng long lanh. Thì hỡi ôi! Thinh không bỗng nhiên dâng hết vong hồn về cho Thái Hư trong từng Sát Na Tinh Thể. Đôi phen trong tĩnh dạ, chợt xảy ra một trận huyền nhiệm lãng tinh dưới một vùng của yên hoa nhị nguyệt, lúc một ánh bạch vân phù động lướt qua bay về phía trời tây, khởi từ viễn khơi Thái Bình Dương thúy lục tới con nước tại giang đầu dương liễu Dương Tử Giang... Thì cái cung vàng lấp lánh trắng bạch ngọc băng của thềm cung ngọc thỏ bỗng nhô lên lồng lộng trên mặt nước lởn vởn những oan hồn về đù đỡn cuộc dã man. Hỡi ôi! Lời tối hậu! Ý tuyệt trù Bỗng dưng chắp nối cho sầu ma hoang Lời thăm thẳm? Ý khôn hàn Vì đâu riêng tụ về hàng thơ điên. Bán khai nhân vật diện tiền Sương lung bán ẩn suốt miền cảo thơm. Chiều chiều chân mật vi hôn U nùng hậu diện linh hồn chẩm ma? Diễm kiều ghé lại mà ra Dặn dò Dưới nguyệt Hay là dưới sương? This region of white clouds and red-blossomed trees could not but make my heart wish to linger longer. Anon a whistling wind struck my ears, and looking up into the sky I saw only the old leaves fluttering downwards from their branches. My heart felt rather startled with the realization that clear-skied autumn had almost gone; and without knowing it, my heart became filled with uneasiness as if were harboring heavy sorrows. My mother was attending to the baggage at this time. (GKL page 55) (1) Chốn dất đai vùng này với những bạch vân hồng thụ ấy há sao chẳng nhẽ chỉ càng khiến long tôi dùng dằng quyến luyến, chần chừ, chưa nỡ giũ áo ra đi. Chợt nghe thoảng một ngọn gió vi vu bên tai, tôi ngẩng mặt nhìn lên trời, chỉ thấy những lá úa lìa cành, vì vèo rụng xuống. Trong lòng chợt tủng nhiên sực nhớ ra rằng mùa thu thanh thúy đã hầu tàn. Chẳng rõ vì sao, chẳng biết đâu chăng nhẽ, lòng tôi bỗng thấy u hoài bàng bạc mang nhiên, như mang chứa những sầu muộn nào chồng chất. Nghĩ rằng mẹ tôi lúc bấy giờ đã xếp đặt xong xuôi hành trang ly biệt. Chợt vẳng nghe từ cõi nào xa xuôi vô hạn, một âm thanh tin yêu đằm thắm của một thời đại huy hoàng nào về hẹn mai hậu mai sau trong một lời ban sơ ướm thử... — "Then as soon as you appear I shall have you sworn as a Pursuivant of the Great Seal, or as they call it, one of the King's Chief Messengers. That is the best thing for you. And now, thank you for your coming. To-night I drive to Mnemosyne's Land... " (BG-2) (2) "Rồi chừng đó, chàng vừa hiện, thì tôi ắt sẽ yêu cầu chàng tuyên thệ rằng mình là như một... một Kẻ Thị Tòng của Thượng Thừa Quốc Tỷ, hoặc như thói thường thiên hạ nói: Một trong những Sứ Giả Thượng Thặng của Ngọc Hoàng từ Thanh Cấm Nguyệt về hồ sơn ứng mộng Vũ Lâm Xuân (9). Đó là sự vụ tót vời đẹp đẽ cho anh. Và giờ đây, xin cảm tạ anh đã về một lần hội ngộ. Đêm nay tôi sẽ giông xe giá ngự về Miền Cõi Mnemosyne." Còn tôi? Tôi bây giờ? Thật ra tôi nghĩ tới cuộc lui về bên hiên "Thoái Nhàn" để gặp lại đứa em gái. Tôi cử bộ nhi hành. Một hai... Một... hai... bước tới chỗ thạch lan kiều thượng, chợt nghe tiếng vỗ phần phật của một loại thạch tựu trường quần duệ địa đa mang. Trong khoảnh khắc khôn hàn sát na gay cấn, hương phong tứ dật, quốc độ mười phương vân yên phức úc hỡi ôi!. Em nói anh nghe tiếng lẫn lời Hồn em thở ở trong hơi Miệng cười bừng nở hàm răng lựu Sáng cả mười phương một góc trời In a short time sweet odors saturated the air about me; and I suddenly saw the lovely girl, charmingly attired, and advancing with airy steps as if wafted hither on a breeze. (GKL page 55) (11) Em đi về như mây núi đầu xuân Gió bay qua nước chảy suối vô cùng Mừng như thể hôm qua về đồng nội Buồn bã cũ đã bẽ bàng bước vội Để bây giờ còn một mối riêng tây Lời nhân gian không tiếng để phơi bày Kim cương mộng như trăng mờ bát nhã Mưa thúc giục như bình minh vội vã Vào nhớ nhung như vào giữa hội hoa Lá xanh xao như cành nhánh gật gà Và thánh thót đến cây già tùng bách Anh lại thấy một trời xưa đã mất Đã đi về cùng với gót chân em Đã đi qua cùng với cánh tay mềm Anh mở miệng không nói lời nào cả Vì bất chợt thấy môi cười em ạ Vì vui mừng xa lạ bỗng quen nhau Vì vu vơ vui sướng gió pha màu Cây in cỏ nước cợt cồn rỡn cát Và vạn vật rủ rê nhau bát ngát Dàn mênh mông mây bủa gió xa bay Em đến bên anh ghé sát mi mày Và cũng sát cả mày mi ghé sát Anh tự hỏi phong thu lác đác Hay thu rừng phong lổ đổ sương thâu Rừng thiên ôi vạn đại chớ phai màu Nhiều như thế cho người thêm khổ nhọc Con kim báo một phen vì cô độc Đã nhe răng và mỉm miệng cười thầm Trong mộng ước một phen nào bắt gặp Hồn tủy xương sư tử đủ hai lần... She was several paces from me when she turned her eyes in my direction and, with languid leisure, exchanged glances with me. (GKL page 55) (1) "Đãn kiến ngọc nhân thu trang, thiên nhiên phiêu cử nhi lai, khứ dư cẩn sổ vũ. Nhứt hồi thanh phán, từ từ dữ ngã mâu tương chúc hỹ... Dư tức túc nhiên cúc cung chí kính... " Chợt thấy ngọc nhân Tĩnh Tử Thu Trang (10), xiêu xiêu lệch lệch, phơ phất tới bên, đạo hạnh luống dường Như Lai Bồ Tát. A nậu đa la tam niệu tam bồ đề, cùng tôi cách nhau khoảng chừng mấy chục bước rưỡi. Chợt quay mắt xanh, nhìn tôi một cái. Chậm rãi thong dong, rã rượi khôn hàn, đầu mày cuối mắt, bãi động tương thân. Tôi định tới gần, bỗng dưng dừng lại. Cung cung kính kính, xá một lễ dài. Đếm một ra hai. Tồn liên lá cỏ. Lá cồn rạng tỏ. Sương liễu đằm đìa. Là sớm hay khuya. Hay là lúc đó. Là về giữa ngọ. Hoặc giữa bình minh. Gay cấn tự tình. Như chiêm bao đứt nối. Chắp lại làm sao. Giậu rào ôi hỡi! Có nghe cây thổi. Trúc gió thế nào? Nữ lang hồng đào. Hay là hồng lựu. Thạch lựu tường quần. Bồ quân bánh mật (11). Ngà ngọc quân thiên. Diện tiền Nam Diện... Vâng. Vâng. Mặc dù ngọc diện lúc bấy giờ có đỏ ửng vì ngại ngùng sương ngại ngùng gió giở ý rụt rè. Nhưng mà tôi có sàm sỡ dòm tận mặt đâu, nên nường cũng không đến nỗi lo âu mà cúi mặt. Although the dainty girl's cheeks were flushed on this occasion, she did not appear to be so bashful as she had been on the previous occasion when she felt so shy that she did not know what to do. (GKL page 56) (1) Mặc dầu má hồng e ấp cũng có ửng đỏ lên chút ít trong cái cơ hội gay cấn khôn hàn nọ, nhưng dù sao nường cũng không có vẻ quá thẹn thuồng như ban sơ buổi mới, đến nổi cảm thấy lóng cóng luống cuống cả tứ chi, không còn biết mở miệng ăn mần răng nói mần răng với máu me ở trong mình mẩy rục rịch dập dồn. At a glance I perceived that she desired to speak but said no thing. (GKL page 56) (1) Dư thiểu chúc, giác ngọc nhân tợ dục ngôn nhi vị ngôn. Tôi nhìn thoáng qua, biết rằng người ngọc dường muốn mở miệng nói điều gì, nhưng ngại ngần chưa nói (chẳng nói gì cả). Tôi càng bối rối luýnh quýnh khôn hàn trong cái cơn dẽ giun tao phùng cầy sấy kia đó ạ. Ôi em Kim Cương ngàn thu một thuở, Nương Tử rất mực vô ngần Nam Diện cành Nam màu lan sơn thủy sơ khai tại sơ đầu cổ độ, cổ mở ra hoa đà đún đẩy, sơ hở một đôi phen lăng tằng phôi dựng rất mực, một ù lỳ, hai sàm sỡ, ba bốn dục trích sàm diên bên phi tuyền xuất sơn vẫn muôn vàn thanh thúy thẩm thúy hằng miền cõi một Đa Mang. My embarrassment increased at an alarming rate. I drew back not knowing what to do. I could only lower my head and gaze at the ground. (GKL page 56) (1) Tôi bối rối một cơn rối bối đến cái độ hãi hung hãi sợ nhiên là khiếp đảm tán phách phi hồn, đảo tứ điên tam đa tàm nhị bội. Tôi vụt nhảy lùi ra sau một bước rưỡi chẳng cón biết ăn mần răng nói mần răng vào cái lúc đó bấy giờ. Tôi chỉ còn biết cúi gầm cái đầu bù tóc rối của tôi xuống, nhìn chi trên đất nhạt cỏ mọc tùm lum liên tồn lá cỏ? Sau một lúc lâu, thật là lâu liên tồn rất mực, chợt trên đóa tàn cúc một vật gì lấp lánh trước mặt tôi, phiêu phiêu phiêu nhiên như phấn điệp, lửng lơ phù động sắp vụt bay đi. Bay đi đâu mà dung dằng nửa đậu nửa đi như thế? Hỡi linh hồn tinh thể mù sương! Tôi vội vã tiến bước tới đưa tay bắt lấy. Mới hay rằng đó là tấm màn lụa long lanh như cánh ve mùa thu động đậy, vốn ban sơ nằm ở trên đầu tóc của ngọc nhân, rồi sau đó ngẫu nhiên chẳng rõ vì cớ chi mà lập lòe bay vút. Vừa cầm vào trong tay, đã vừa có ý muốn quẳng nó ra xa. Lại nghĩ rằng làm như rứa e đắc tội với lễ tiết trung dung. Tức thì tôi ngẩn ngơ một cái. Đưa tay ra toan đặt tấm lụa vào năm ngón ngọc nhân. Ngọc nhân tri ngộ sự tình, tức thì thể thái thong dong, thần hồn chậm rãi, bèn đưa hai vòng tay ngọc ra tiếp đón lấy tấm lụa ngà. Đem đôi vành tuệ mục thanh nhãn đều đặn song đôi, mắt bồ câu tròn xoe lóng lánh ra nhìn tôi hội ý, phát kiều nhu thanh tức thỏ thẻ mà rằng: — Đa tạ Tam Lang đại ân đại đức từ bi vô lượng biến bố khắp mặt chúng sinh mười phương quốc độ. Không có Tam Lang ra tay tế độ, thì vong hồn tinh thể tiểu muội e đã đi đời cửa quỷ nhà ma. Môi đào thỏ thẻ hé ra nói mấy mời từ bi như thế, lập thời tôi nhận ra tỷ mỷ rằng đó là lần ban sơ duy nhất của ngọc nhân ngẫu nhiên từ bi mở môi đào ra lần đầu tiên ôn tồn thỏ thẻ. Hai vành tịch hạp rất mực anh đào, kể từ đó về sau liên tồn tiếp tục mà mọc cỏ trổ bông hoa. Ban sơ trổ he hé hàm tiếu vén xiêm. Dần dà trổ rộng thong dong thoải mái theo du trường tuế nguyệt. Từ đó tôi tự niệm đậm đà giữa cuộc ở trong cơn mà thể hội thường hằng nơi chốn cư lưu của từ bi một vùng đeo đai Thanh Cấm Nguyệt. Nữ Lang Nương Tử đã đi về gieo rắc hồng ân chan rưới xuống khắp hình hài thân thể máu me xương xẩu tôi. Tuy nhiên? Tuy nhiên trong ban sơ lạ lùng buổi mới đó, với cái ân huệ di dư thành khẩn khoản đãi kia, cũng đồng thời khiến cho tâm khảm là đà lay lắt của trái tim tôi càng keo sơn sắc mắc se sắt dị thường cơn rục rịch, và chẳng biết phải thốt ra cái lời gì tương nghi tương hợp với linh hồn mồn một chan rưới hồng huệ xuống cho tôi để có thể gọi là đền bồi một cách thích đương hoặc là thích đáng. Chợt thấy má lúm đồng tiền của thiêng liêng tiên tử ấy mà ngẫu nhiên mà động đậy đầy đủ bốn nhịp liên tồn bốn lần cơn rục rịch. If Shappho were to come to life again, she would not possess such artless beauty. (GKL page 56) (1) Giả như mà Shappho trùng sinh trên tam sinh thạch thượng (6), ắt là nường cũng hẳn nhiên không thể nào có được hoặc sở hữu được cái dung nghi kiều lệ thơ ngây thuần phác thiên nhiên nọ. Hỡi ôi! Bình sinh tôi đã chết, tại hạ đã ra ma hai phen rồi, sao lần này còn đeo đai định chết lịm trong trận trầm túy nịch nhân kia cho đủ bốn lần bấn loạn, thế là nghĩa lý gì như vậy đó chăng ru? This moment was enough to drive one out of his senses. (GKL page 56) (1) Khoảnh khắc sát na thiểm động bôn đằng kia đã đủ để nhiếp dẫn con người ta ra khỏi vòng của linh hồn thông tuệ để nhập vào cõi hồn xiêu phách lạc đảo tứ điên tam. Sao gọi là tam? — Tam sư muội ấy là tam? Tam chanh tam quýt, tam cam cõi lòng? Không biết. Không biết. Không biết. Thưa rằng tại hạ không dám biết. Dẫu rằng chiêm bao lẽo đẽo biết có dám lắm chẳng nhe? The lovely one inclined her head to one side for a time, and let out soft, gentle mysterious murmurs. (GKL page 56) (1) Đúng là biết ra như thế đó. "Ngọc nhân tầm phục phủ kỳ cảnh, <thổ> uyển diệu chi âm... " (12). Người ngọc nghiêng nghiêng cổ ngà về một phía, ôn tồn uyển chuyển thỏ thẻ lời huyền diệu rất mực của âm thanh... "vi vi ngôn viết" rất mực mà rằng;—Tam Lang mấy ngày rày có khỏe chăng? Chốn Đậu Tử khí hậu ôn hòa, em thật lòng tơ tưởng tới viếng thăm phong cảnh ấy, phụng yết anh hoa phong vận phát tiết bao giờ, nhưng mẹ ở nhà công việc bề bộn quá, em chỉ sợ năm nay chưa thể trừu thân đột xuất phụng bồi lưỡng nghi tịch hạp. Vùng đất đai này so với miền Đậu Tử kia ắt nhiên cũng một thể thái thanh nghiêm u nhã thúy triệt một như nhiên mà thôi môi thà ra cũng thế vậy. Duy có khí hậu là khác nhau thôi. Một bên cứng, một bên mềm vậy. Ấy bởi vì mềm này ở tại ở trung tâm núi non cấm địa vậy. The clear atmosphere and quiet of this place, compared with that of Hakone, is the same; but the climate is altogether different, for Hakone is in the heart of the mountains. (GKL page 56) (1) Đường nhân vịnh La Phù thi vân: "Du nhân mạc trước đơn y khứ Lục nguyệt phi vân đái tuyết hàn." Người đời Đường vịnh núi La Phù có thơ rằng: "Khách đi, áo mỏng mặc vào Liệu chừng chớ thế mà hao tổn mình Mây bay tháng sáu rập rình Mang về gió tuyết biên đình lạnh ghê.". The Tang poets wrote of Mt. Lo-fu, saying, "Excursioners should not wear light clothes to this spot; the flying clouds of the sixth moon carry the chilliness of snow." ( GKL page 57) (1) "Miêu cương mạc ngoại sở tề Song đôi là thói đề huề thể thân Xin người anh hãy lại gần Tiền trình vạn lý vô ngần có em" "Ngô tư thử ngữ di dụng ư thử, phạ giác thân thiết hữu vị. Vị tri Tam Lang dĩ ngô ngôn hữu đương bất?" — Em suy gẫm cái lời kia đem dịch di sử dụng vào cuộc này, coi chừng như có phần thân thiết mùi hương đậm đà ý vị. Chẳng biết anh Tam Lang xét lời em có thích đương hay chăng? When I heard the lovely one's allusion, I felt strangely startled, and merely muttreed to myself, for I was unable to frame an answer. (GKL page 57) (1) Nghe ngọc nhân âm thầm chỉ định ôn tồn ra như thế, lòng tôi liên tồn kỳ lạ kinh hãi, máu me nổi da gà ra ngoài da vịt. Chỉ còn biết ấm ớ dấm dớ lời không thốt ra ngoài môi đáp ứng gì được cả. Lâu một chặp sau đó (sau đó một chặp), tuy nhiên tôi vẫn cung kính nói được ra cái lời: — Đa tạ cô nương phân thần cập ngã. Cô nương rộng lượng từ bi ra như thế chan rưới mưa móc liên tồn cho tại hạ, mà cam lòng chiếu cố một phen luống những tới hàn gia hàn xá ở mé tây thiên, thì than ôi, để cho tại hạ được có phen sớm hôm phụng bồi tả hữu phía trước và ngay cả phía sau, những lần bận bận phen phen nào chúng ta tạm mở cuộc với nam hải điều đồ mà thùy luân ư hoang thôn hàn dũ. Vạn hạnh thay vậy! Thiên phước vậy thay! Phước hạnh thay vậy. Hạnh hà như chi! Chi như hà hành? Hỡi ôi! rất mực hạnh hà! Đến điều tinh thể sao là bỗng dưng. Canh rau muống đĩa muối vừng Một hôm nằm mộng nghe mừng hai hôm Chiêm bao phố thị hội đàm Với trăng châu thổ gái chàm đã qua Xứ chiêm thừa thãi giang hà Dư vang để lại cho nhà cửa xin Dâng lời vô hạn oan khiên Lời điên tiếng dại câu chìm lặng câu Dập dìu thiên nữ hồi mâu Há rằng hư sự sơ đầu tiểu khê Thế ru? Là rứa chẳng nhe? Ấy rằng các hạ có dè cho chăng Đến điều rất mực lăng tằng Mephistopheles hằng dửng dưng Hà tư hà lự luống từng Hà thanh hà lục vang lừng van xin — I thank my sister for wasting her thoughts ang vitality upon me. If my sister should condescend to come to my humble abode, what greater fortune could her young brother desire than to wait on her day and night while dropping our fishing lines from the wall windows of remote village. (GKL page 57) (1) — "Tạ a tỷ phân thần cập ngã! Quả a tỷ kiến uổng hàn xá, tỷ trĩ đệ triêu tịch đắc thị tả hữu, thùy luân ư hoang thôn hàn dũ, hạnh hà như chi! Phủ tắc hàn xá đông tây thi tập bất thiểu, diệc khả khiêu đăng phi tuyển; a tỷ đắc vô hiềm nhuyến trần hỗn nhân? Cảm vấn a tỷ hỷ tụng thùy gia thi cú da?" Nếu như a tỷ chẳng muốn cùng tại hạ mở cuộc chơi câu cá mò cua, thì ắt nhiên rằng là tại hàn gia cũng có khá nhiều không ít những thi tập Đông Tây văn chương Trung Hoa Âu Mỹ. Thì a tỷ cũng có tể thong dong thắp đèn khêu ngọn mà châm mồi lần giở cảo thơm ra. A tỷ nếu như chẳng hiềm ố kẻ phàm phu tục tử? Thì dám xin hỏi a tỷ thích đọc tụng thi văn của trung thi văn của trung niên thi sĩ nào? |
| 第十二章 (2) | chương 12-2 |
玉人低首凝思，旋即星眸矚我，囅然答曰：「感篆三郎盛意。所問愛讀何詩 ，誠為笑話，須知吾固未嘗學也。三郎既不以吾為瀆，敢不出吾肝膈以告？且幸 三郎有以教我。」遂累累如貫珠言曰：「從來好讀陳後山詩，亦愛陸放翁，惟是 故國西風，淚痕滿紙，令人心惻耳。比來讀《莊子》及《陶詩》，頗自覺徜徉世 外，可見此關於性情之學不少。三郎觀吾書匱所藏多理學家言，此書均明之遺臣 朱舜水先生所贈吾遠祖安積公者。
蓋安積公彼時參與德川政事，執弟子禮以侍朱公，故吾家世受朱公之賜。吾 家藏此書帙，已歷二百三十餘年矣。」此語一發，餘更愕然張目注視玉人。 玉人續曰：「吾嬰年聞先君道朱公遺事，至今歷歷不忘，吾今複述三郎聽之 。」於是長喟一聲，即愀然曰：「朱公以崇禎十七年，即吾國正保元年，正值胡 人猖披之際，孑身數航長崎，欲作秦庭七日之哭，竟不果其志。迨萬治三年，而 明社覆矣。朱公以亡國遺民，恥食二朝之粟，遂流寓長崎，以其地與平戶鄭成功 誕生處近也。後德川氏聞之，遣水戶儒臣，聘為賓師，尤殫禮遇。公遂傳王陽明 學於吾國土，公與陽明固是同鄉也。至今朱公遺墓，尚存茨城縣久慈郡瑞龍山上 ，容日當導三郎，一往奠之，以慰亡國忠魂。三郎其有意乎？又聞公酷愛櫻花， 今江戶小石川後樂園中，猶留朱公遺愛。此園係朱公親手經營者。朱公以天和二 年春辭世，享壽八十有三。公目清人腼然人面，疾之如仇。平日操日語至精，然 當易簀之際，公所言悉用漢語，故無人能聆其臨終垂訓，不亦大可哀耶？」 玉人言已，仰空而欷，餘亦淒然。二人佇立無語，但聞風聲蕭瑟。 忽有紅葉一片，敲玉人肩上。玉人蹙其雙蛾，狀似弗愜，因俯首低聲曰：「 三郎，明朝行耶？胡弗久留？吾自先君見背，舊學拋荒已久。三郎在，吾可執書 問難。三郎如不以弱質見棄，則吾雖凋零，可無憾矣。」 餘不待其言之畢，雙頰大赬，俯首至臆；欲貢誠款，又不工於詞，久乃囁嚅 言曰：「阿母言明日歸耳。阿姊懇懇如此，滋可感也。」 時餘妹亦出自廊間，且行且呼曰：「阿姊不觀吾袷衣已帶耶？晚餐將備，曷 入食堂乎？」 玉人讓餘先行，即信步隨吾而入。是夕餐事豐美，逾於常日，顧餘確不審為 何味。飯罷，枯坐樓頭，兀思餘今日始見玉人天真呈露，且殖學滋深，匪但容儀 佳也。即監守天閽之烏舍仙子，亦不能逾是人矣！思至此，忽爾昂首見月明星稀 ，因誦億翁詩曰： 千岩萬壑無人跡，獨自飛行明月中。 心為廓然。對月凝思，久久，回顧銀燭已跋，更深矣，遂解衣就寢；復喟然 歎曰：「今夕月華如水，安知明夕不黑雲叆叇耶？」 餘詞未畢，果聞雷聲隱隱，似發於芙蓉塘外，因亦戚戚無已。尋復歎曰：「 雲耶，電耶，雨耶，雪耶，實一物也，不過因熱度之異而變耳。多謝天公，幸勿 以柔絲縛我！」 |
Ngọc nhân đê đầu ngưng tư, tuyền tức tinh mâu chúc ngã... Người ngọc cúi đầu trầm tư xong quay đôi con mắt lãng tinh nhìn tôi mỉm cười mà rằng:
— Trước nay em vốn thường đọc thơ của Bùi tiền bối Trần Hậu Sơn, và cũng yêu chuộng thơ của Bùi hậu bối Lục Phóng Ông. Duy chỉ có điều ấy là có những phong vận xa xôi đau đớn của cố quốc cố hương, lệ ngấn đầy trang giấy, khiến lòng kẻ đọc bi thiết quá chừng. Rồi sau này em cũng có đọc Trang Tử và thi ca Đào Uyên Minh, thì cũng có được thường dương thế ngoại mà dìu dắt tiêu dao du chút ít chút nhiều, cũng có thể nhận ra rằng sách vở tư tưởng kia có quan hệ với tính tình con người ta chẳng phải là ít. Tam Lang có xét thấy cái rương đựng sách của em có chứa nhiều tác phẩm triết lý, sách đó đều là của bậc di thần triều Minh Gia Tĩnh là Chu Thuấn Thủy tiên sinh đã di tặng cho vị viễn tổ của em là ông An Tích Công. Nhân vì An Tích Công (Ông Tích Can) thuở bấy giờ tham dự chính sự Đức Châu, đem lễ nghĩa đệ tử mà đối đãi với Chu Công (coi Chu Công như là sư phụ của mình) nhân vì thế mà gia đình em được thừa thụ ân tứ của Chu Công vậy. Gia đình em cất giữ những sách vở đó kể ra đã có tới hơn hai trăm ba mươi năm trời rồi. Nàng thốt xong câu đó tôi kinh ngạc trố mắt nhìn đăm đăm. Ôi con người ngọc. Ôi ngà ngọc con người! Phong vận tiêu dao, nền phú hậu bậc tài danh ra như thế! Người ngọc nói tiếp mà rằng: — Thuở em còn nhỏ nghe ba em nói về di sự Chu Công, cho tới ngày nay, em còn nhớ rõ mồn một. Em nay đem thuật lại cho anh Tam Lang nghe. Hỡi ôi người ngọc! Em nay đem ra thuật lại cho anh nghe? Để làm chi như thế? Để làm thế như chi. Như chi thế để làm? Làm thế để như chi? Hỡi ôi! Em lầm lẫn mất rồi hỡi em người ngọc ạ! Anh có đáng vào đâu mà được nghe cái lời em nay đem ra thuật lại về cái sự tích phong vận kia? Vĩnh biệt thôi! Hỡi vô ngần nương tử. Từng cơn mơ anh kinh hoảng dị thường Em thì đẹp thanh tao cổ nguyệt tự, Anh quyền gì gạ gẫm chuyện uyên ương Anh đánh mất suốt càn khôn vũ trụ Em để dành đầy đủ trụ càn khôn Anh điên dại chui vào không chỗ rúc Em lầm sao! Mà hạ tứ liên tồn Lần hạ tứ đắp xây trên lầm lẫn, Đi đi em, đừng đứng đó đa mang Trong mộng ước nhiều phen anh lẩn thẩn Sịch mành ra ôi đã lỗi muôn vàn Đầu tóc rụng bốc tia sơ đầu dậy Gọi sơ nguyên về hiện tại điêu tàn Tóc đầu rụng bốc hơi buồn lẩy bẩy Phận giẻ giun ôi cầy sấy khôn hàn! Trong khi tôi đờ đẫn co ro lẩm nhẩm nhậm gấm cái kinh hồn tư lự oan nghiệt của mình ra như thế, thì người ngọc đã thở một hơi dài ảo não, bi thiết mà rằng: — Năm Sùng Trinh thứ mười bảy (tức là vào thuở trong nước em Chính Bảo nguyên niên), lúc rợ Hồ ùn ùn nổi lên đánh phá, thì Chu Công thân một mình bôn bá đáp thuyền qua Trường Trĩ (Nagasaki) muốn chiêu tập binh đeo đuổi cứu cánh phò vua giúp nước (13). Nhưng rốt cuộc chẳng thành. Chí nguyện tiêu ma. Đến thuở Vạn Trị tam niên, thì xã tắc nhà Minh nghiêng ngửa. Chu Công làm kẻ di dân của vong quốc, cảm thấy xấu hổ không thể ăn hột thóc nhị triều, nên đành cam lưu trụ Trường Trĩ, vì chốn đó ở tiếp giáp với miền Bình Hộ (Hirato) là nơi chôn nhau cắt rốn của Trịnh Thành Công. Về sau, Đức Xuyên (Tokugawa) nghe tin, bèn phái Thủy Hộ nho thần đem lễ vật tới mời về giữ chức tân sư (khách thầy). Cảm niềm tri ngộ, Chu Công bèn đem học thuyết Vương Dương Minh mà truyền dạy trong xứ sở em. Chu Công và Vương Dương Minh vốn là bạn đồng châu, sinh cùng làng. Cho tới ngày nay, Chu Công di mộ vẫn còn tồn tại ở Tì Thành huyện, Cửu Từ quận trên núi Quận Thuyên Long (Mt. Dzuiryu, Ibaraki Kudji). Một ngày nào thong dong thư thả, em sẽ dẫn đường anh Tam Lang tới tế một bậc hiền triết kia, gọi là an ủi cái vong hồn trung quân thời vong quốc, Tam Lang đồng ý chăng? Em cũng còn nghe thêm rằng Chu Công vốn yêu quý hoa anh đào, nay tại vườn Hậu Lạc Viên ở Tiểu Thạch Xuyên, Giang Hộ (Koishikawa, Yedo), vẫn còn lưu lại niềm di ái của Chu Công tự tay trồng trọt và vun quén ngày tháng. Chu Công lìa đời vào năm thứ hai triều Thiên Hòa (Tenwa), hưởng thọ tám mươi ba tuổi. Chu Công khinh bỉ nhà Thanh, ghét như cừu thù. Bình nhựt ông học tiếng Nhật Bổn, sau rất thông thạo, sử dụng thật linh hoạt. Nhưng vào lúc lâm chung, mọi lời Chu Công thốt ra là Hán ngữ. Vì lẽ đó nên không một ai nghe những lời thùy huấn của ngài trước khi vĩnh biệt trần gian. Thật là điều đau xót vậy. Nàng nói xong, ngẩng mặt lên trời than một tiếng. Lòng tôi cũng buồn vô hạn. Hai đứa đứng im lìm một chặp (mặp chột). Chỉ nghe tiếng gió thổi hiu hắt, chợt một chiếc lá hồng rơi xuống nằm lại trên vai nàng (vang nài). Nàng nhíu hai hàng lông mày (lay mồng) một cái, tợ hồ như có điều chi không mãn nguyện. Rồi nàng cúi đầu thấp giọng mà rằng: — Tam Lang, sáng mai đi sao? Sao không ở lại thêm nữa? Em từ ngày cha mất, bỏ bê học hành đã lâu, Tam Lang ở lại, thì em có thể nhờ anh giảng giải giúp những chỗ khó khăn liên tồn gay cấn trên trong sách. Tam Lang nếu không xem khinh bọn nhi nữ chúng em, thì dẫu tuy em điêu linh, lòng cũng thỏa mãn. Nghe nàng nói chưa dứt câu, mặt mày tôi đã nóng ran, đỏ tới mép tai. Cúi gầm cái đầu xuống. Muốn bày tỏ một vài lời thành khẩn mà tìm không ra lời nào cả. Một chặp lâu sau mới ấp úng mà bảo rằng: — Mẹ tôi bảo ngày mai phải về. A tỷ thân thiết nói như thế, tôi rất cảm kích. Lúc bấy giờ em gái tôi bỗng hiện ra tại hành lang. Vừa bước tới vừa gọi: — A tỷ không thấy rằng em đã vận áo kép rồi sao? Cơm chiều đã sắp dọn sẵn. Sao chị chưa về phòng ăn? Tĩnh Tử nhường lối cho tôi đi trước, rồi theo gót tôi vào nhà. Buổi ăn tối đầy rẫy món ngon vật lạ, nhưng tôi mơ mơ hồ hồ linh hồn chẳng biêt mùi vị ra sao. Ăn xong, tôi ủ rũ ngồi ngoài mái hiên lầu gác, suy gẫm hoang mang về cái bữa nói chuyện hôm nay, lần đầu tiên nhìn thấy cái ngọc nhân thiên chân trình lộ... chẳng những nhan sắc phi phàm mà tâm hồn và học vấn cũng sâu thẳm xuất chúng. Thì cho dẫu là Ô Xá Tiên Tử giám thủ thiên môn cũng chưa dễ dàng mà hơn được nàng mấy chút. Tư lự như thế, chợt ngẩng đầu thấy vầng trăng lòa xòa mọc ra ở giữa trời cùng với vài ngôi sao xum xuê thưa thớt. Khe khẽ ngâm một vần thơ của Ức Ông: "Thiên nham vạn hác vô nhân tích Độc tự phi hành minh nguyệt trung" There is no trace of man among the thousand peaks and ten thousand valleys. I fly about alone in the bright light of the moon. Càn khôn không dấu tích người. Ngàn tầm vạn cốc một trời mênh mông. Phiêu phiêu dưới nguyệt dậy lừng. Một thân vu vút ngàn tràng hoang liêu. Bỗng dưng những sương tuyết phiêu bồng từ vạn đại kiếp nào chợt hiện về lù lù khắp mặt. Tôi bỗng nhiên hoài niệm một hình bóng lang thang nào của một thằng bé mồ côi đi lạc đường. Nó đã chết một phen. Rồi sống lại? Rồi chết trở lại? Cái lần tối hậu sinh nó ra như thế nào. Ôi tuyết giá ngàn xưa. Thật các ngươi có còn nhớ ra như thế với ta chăng? Chợt nhớ tới bài thơ của thi sĩ Tây phưong nào quên mất tên như thế? The snow came down like stars tonight Over the city silently The air, like a great glittering tree, Bloomed noiselessly with light Đêm nay tuyết xuống như sao Trên thành phố lặng âm hao không lời Thiên không lấp lánh rạng ngời Một vùng như thể cành giao cây quỳnh I thought, it is the snow I see Like stars. And it was long ago That ever I saw the stars like snow. Lòng suy gẫm, tuyết băng tôi thấy Giống ngàn sao lấp láy suốt trời Đã bao xa đã bao giờ Ngàn sao tôi ngó mà ngờ tuyết sương... And I thought of a boy, along time dead, Who dreamed such beauty out of pain That music moved within his brain And the stars stormed about his head Và tôi nghĩ tới một đứa bé kia từ lâu rồi đã chết. Đứa bé kia từng đã mộng chơi vơi Những kiều diễm khôn hàn từ đau xót Đẹp vô ngần như nhạc trổ lừng xoang Trong tâm não muôn vàn phù động ấy Và ngàn sao vi vút bủa vây hàng... His ghost is like the wind, I said, That cries into the crystal gloom And wanders where the white clouds blow. Hình ma ấy cũng như là gió Gào kêu trong hắc ám lộng pha lê Và trôi dạt lang thang theo bốn ngõ Bạch vân dàn vi vút khắp sơn khê And I shall hear his song, I know Wherever the boughs of silence bloom With snow like stars or stars like snow Và tôi nghe những lời ca ngâm ấy Của bé con, tôi biết thế, khắp nơi nào Mà cành nhánh của tịch liêu trổ lá Trổ hoa tràn, với tuyết bạch như sao Trổ hoa lá của hoang liêu tĩnh dạ Như ngàn sao giống sương tuyết đêm nào Tôi lại lẩm nhẩm lời thơ Ức Ông: "Thiên nham vạn hác vô nhân tích Độc tự phi hành minh nguyệt trung" Lòng như trải rộng ra khắp không gian. Nhìn trăng trầm tư mãi thật lâu, quay lại thấy ngọn đèn tim bấc tuột. Đèn tàn bấc lụi. Thế ra đã khuya lắm. Bèn cởi áo ra chui vào giường nằm ngủ. Lại thở dài lẩm nhẩm "Đêm nay trăng hoa như nước. Nước như trăng sương. Biết đâu ngày mai mây gió u ám lại chẳng kéo ùa về?" Tôi lưởng vưởng bê tha như thế chợt nghe ẩn ẩn tiếng sấm vang, dường như phát từ bờ ao phù dung ngoài lia. Lòng tôi đã bê tha, nhân thế mà ngày càng thêm bê bối lai rai dây dưa dằng dai không dứt. Lại thở than mà rằng: — Mây ôi, sấm ôi, sét ôi, mưa ôi, tuyết ôi, bao mhiêu thứ ôi chẳng qua chỉ thật là ôi một. Bất quá chỉ vì nhiệt độ khác nhau mà nảy sanh ra đủ thứ. Thật ra mọi thứ mây ôi mây ư, mưa ôi mưa ư, sấm ư, tuyết ôi, tuyết ư, thảy thảy mọi mọi ư ư ôi ôi, đáo cùng vẫn chỉ duy có một một ôi ư ư ôi mà thôi vậy. Thì từ đó cái cô nương ôi, cái nương tử ôi, cái nuồng ấy ôi, dẫu ôi rằng là Kim Cuôông, hoặc rằng là Kiêêêm Cuốốống, hoặc Cuốốống Cuồồồng chàng Kim, thì chung quy cũng chỉ một Nuồồồng là Thúy nọ vốn có phen từng đã ở truồng mà tắm hoa thang lan rũ bức giữa một mùa hè rực rỡ lập lòe lửa lựu ở đầu tường chính trong cái giờ vô hạn sát na mà tại Âu Châu Zarathustra đã một phen đi về giữa một vùng Gái Tơ Sa Mạc và luống đã là also sprach... Vậy chăng ru? Thì từ đó mà đi? Xin tạ thiên tạ địa: — "Đa tạ Thiên công, hạnh vật dĩ nhu ti phược ngã". Đa tạ Trời xanh, may mắn mong sau Hóa công đừng có dùng những sợi tơ mềm cỏ mượt liên tồn nào mà cột chân giò của tôi lại! |
| 第十二章 (3) | chương 12-3 |
明日，晨餐甫竟，餘母命餘易旅行之衣，且言姨氏亦攜靜子偕行。餘聞言喜 甚，謂可免黯然魂消之感。餘等既登車室，玻璃窗上，霜痕猶在。餘母及姨氏， 指麾雲樹，心曠神怡。瞬息，聞天風海濤之聲，不覺抵吾家矣。自是日以來，餘 循陔之餘，靜子亦彼此常見，但不久譚，莞爾示敬而已。 一日，細雨廉纖，餘方伴餘母倚闌觀海，忽微微有叩鐶聲，少選，侍者持一 郵筒，跪上餘母。餘母發函申紙，少選，觀竟，囑餘言曰：「三郎，此爾姊來箋 也，言明日蒞此，適逢夫子以明日赴京都，才能分身一來省我云。此子亦大可憐 。」言至此，微喟，續曰：「諺云『養女徒勞』，不其然乎？女子一嬪夫家，必 置其親於腦後，即每逢佳節，思一見女面，亦非易易。此雖因中饋繁雜，然亦天 下女子之心，固多忘所自也。昔有貧女，嫁數年，夫婿致富。女之父母，私心欣 幸，方謂兩口可以無饑矣。誰料不數日，女差人將其舊服悉還父母，且傳語曰： 『好女不著嫁時衣。』意諷嫁時奩具薄也。世人心理如是，安得不江河日下耶？ 」 餘母言已，即將吾姊來書置桌上，以慈祥之色回顧余曰： 「三郎，晨來毋寒乎？吾覺涼生兩臂。」 餘即答曰：「否。」 餘母遂徐徐詔余曰：「三郎，坐。」 餘即坐。餘母問曰：「三郎，爾視靜子何如人耶？」余曰：「慧秀孤標，好 女子也。」 餘母爾時舒適不可狀，旋曰：「誠然，誠然，吾亦極愛靜子和婉有儀。母今 有言，關白於爾，爾聽之：三郎，吾決納靜子為三郎婦矣。靜子長於爾二歲，在 理吾不應爾。然吾仔細迴環，的確更無佳耦逾是人者。顧靜子父母不全，按例須 招贅，始可襲父遺蔭，然吾固可與若姨合居，此實天緣巧湊。 若姨一切部署已定，俟明歲開春時成禮，破夏吾亦遷居箱根。 茲事以情理而論，即若姨必婿吾三郎，中懷方釋。蓋若姨為托孤之人，今靜 子年事已及，無時不繫之懷抱。顧連歲以來，求婚者雖眾，若姨都不之顧。若姨 之意，非關門地，第以世人良莠不齊，人心不古，苟靜子不得賢夫子而侍，則若 姨將何以自對？今得婿三郎，若姨重肩卸矣。」 | Ngày hôm sau, điểm tâm xong, mẹ tôi bảo tôi vận áo phục lữ hành vào và nói thêm rằng dì tôi dẫn Tĩnh Tử cùng đi một chuyến.
Tôi mừng khôn tả, tự nhủ rằng như thế thì tôi khỏi phải đau lòng đứt ruột vì cuộc chia tay. Chúng tôi lên tàu lửa, nhìn thấy trên khuôn cửa lưu ly còn in ngấn sương. Mẹ tôi và dì tôi liên tiếp chuyện trò, chỉ trỏ mây trời, chỉ cây cối, trông hớn hở lạ thường. Khoảnh khắc sau đã nghe gió trời sóng biển rì rào. Chẳng mấy chốc đã tới nhà. Từ đó trở đi tôi hằng ngày thấy mặt Tĩnh Tử, mỗi phen dạo gót ra đầu sân, cuối hè, mỗi phen thấy dung nhan nàng lãng đãng. Nhưng chúng tôi không nói chuyện gì nhiều, chỉ mỉm cười kính trọng chào nhau thôi. Một ngày kia, mưa phùn lún phún như sa mù, tôi đứng bên mẹ tựa lan can nhìn ra ngoài cảnh biển khơi, chợt nghe tiếng gõ cửa nhẹ nhẹ. Người bếp bào mang bức thư cung kính trao cho mẹ tôi. Mẹ tôi vội vã mở thư ra đọc rồi cho tôi biết: — Tam Lang, đây là thư của chị con. Nó bảo ngày mai nó sẽ tới đây. Ấy cũng nhân chồng nó đi Đông Kinh ngày mai, nên nó có dịp rảnh về viếng nhà. Chị con thật cũng là đứa đáng thương cho thân phận lắm. Nói tới đó, mẹ tôi thở ra một cái rồi tiếp: — Ngạn ngữ có câu: "Dưỡng nữ đồ lao" há chẳng đúng ru!" Nuôi nấng con gái chỉ tầm ra những khổ nhọc mà thôi!" Một phen xuất giá theo chồng, thì con gái đành phải gác người thân thích ra ngoài cuộc. Phải đành quên gia đình cha mẹ thôi. Mỗi phen gặp giai tiết, muốn đi gặp lại mặt con gái, đâu có phải dễ gì. Sự đó mặc dù cũng là do công việc bề bộn mà ra, nhưng nói chung trong thiên hạ, tấm lòng đứa con gái vốn thường hay quên mất cha mẹ già. Xưa kia có một người con gái nhà nghèo, lấy được chồng giàu có. Cha mẹ đứa con gái trong lòng mừng thầm, nghĩ rằng như thế từ nay hai miệng ăn sẽ không còn chịu đói khát nữa. Ngờ đâu mấy ngày sau, đứa con gái sai người đem y phục cũ của nó trả hết về cho cha mẹ, lại dặn người ta nói lại cho cha mẹ kia biết rằng "Đứa con giàu có chẳng mặc quần áo của cha mẹ sắm cho ngày đi lấy chồng." Ý nó muốn nói rằng đồ vật cha mẹ cho làm của, toàn là chẳng có chút giá trị gì. Người đời tâm lý như thế đó, há chẳng phải rằng "giang hà nhật hạ" hay sao? (Sông nước mỗi ngày mỗi rút xuống: con người ta cứ càng ô trọc thêm.) Mẹ tôi nói xong, thì đem đặt phong thư lên bàn, rồi đưa mắt hiền từ nhìn tôi: — Tam Lang, sáng nay con rét lạnh không? Mẹ cảm thấy hai cánh tay lạnh cả. Tôi đáp: — Con không thấy lạnh. Mẹ tôi từ từ gọi tôi lại bảo: — Con hãy ngồi xuống. Tôi ngồi xuống. Mẹ hỏi: — Tam Lang, con nhận thấy Tĩnh Tử là người như thế nào? Tôi đáp: — Thông minh, đẹp đẽ, tao nhã, thật là cô gái hiếm có. Mẹ tôi có nghe tôi nói thế lúc bấy giờ bỗng lộ vẻ khoan khoái lạ thường. Bèn nói: — Thật thế! Thật thế! Thành nhiên. Thành nhiên... Mẹ cũng yêu mến Tĩnh Tử hết sức vì nó ôn hòa thùy mị, dung nghi tài hoa đầy đủ hết cả. Hôm nay mẹ có điều này nói cho con rõ. Con hãy lắng tai nghe: Tam Lang! Mẹ sẽ quyết ý đem con Tĩnh Tử về làm dâu, nghĩa là mẹ muốn rằng con Tĩnh Tử phải là vợ của con đó nhé. Chính thế. Chính thế. Tĩnh Tử lớn hơn con hai tuổi? Không hề gì. Không hề gì. Tốt nhất là: gái hơn hai. Tốt nhì là: trai sụt một. Bao giờ gái cũng phải lớn hơn trai hai tuổi thị cuộc vuông tròn mới khỏi lọt ra vòng ngoài bê bối. Trai phải nhỏ tuổi hơn gái, thì gái dạy bảo điều gì, trai mới chịu nghe. Chính thế. Con Tĩnh Tử thùy mị, thông minh, khôn ngoan rất mực, nói năng phải lời, nó hơn con hai tuổi chính thế, thì tuy tình nghĩa vợ chồng, nhưng con hãy nên coi nó như là chị của con, thì ngày sau hạnh phúc gia đình mới bền vững. Con đừng đánh đập nó nhé. Nó giận nó đánh con, thì con cắn răng chịu đau, nhường nhịn nó nhé. Nếu con đánh đập nó lại thì chiếu giường sẽ xiêu lệch, còn ra cái thể thống gì? Vợ đánh chồng thì chồng phải nhịn. Nếu chồng đánh vợ thì vợ chồng còn đâu cái mô dạng thể thái vợ chồng. Bao giờ vợ cũng trước chồng. Vợ trước chồng sau. Sang giàu suốt kiếp. Vợ sau chồng trước? Mạt kiếp cơ hàn! Chính thế. Nhất vợ nhì trời. Chồng là trời. Thì chồng đứng hạng nhì là phải. Do đó: nhì chồng, nhất vợ. Con phải nhớ lấy lẽ đó nhé. Con đừng đánh đập nó nhé. Tôi đáp: — Con không đánh đập nó. Con không đánh đập ai hết cả. Tuy nhiên... — Tuy nhiên cái chi? Con đánh nó ư? — Không phải. Nhưng mà... — Nhưng mà cái chi? Để mẹ chẫm rãi nói, cho con rõ. Sao con cứ cắt ngang lời mẹ như thế. Con làm mẹ quên mất cái điều gì đã nói. À phải rồi. Một định nói cho con rõ là: kể ra, vợ lớn hơn chồng hai tuổi, thì kể cũng là hơi khó coi. Vả chăng năm nay con mới có mười sáu tuổi. Mười sáu tuổi mà cưới vợ thì kể cũng hơi sớm quá chút ít. Nhưng mà mẹ đã nghĩ kỹ rồi. Ngoài con Tĩnh Tử ra, thì khó đâu còn có một đứa con gái nào vẹn toàn như thế. Hơn nữa, Tĩnh Tử mồ côi cha mẹ. Thì theo phong tục, con phải theo nó về ở một thời gian với gia đình nó trước khi thừa hưởng di sản của cha mẹ nó. Trong khi đó, mẹ có thể ở chung với dì con cho có bầu bạn. Dường như đó là thiên duyên xảo tấu. Hình như trời Phật đã an bài ngăn nắp đâu vào đấy. Dì của con cũng nhất thiết liệu định chỉnh tề nói hết mọi sự cho cuộc vuông tròn. Chờ tới sang năm, vừa khai xuân thì làm lễ thành hôn cho hai đứa con. Tới mùa hè thì mẹ sẽ dời nhà về ở Sương Căn. Sự việc này sắp đặt ra như thế, lấy tình lấy lý mà luận, thì cũng như con về làm rể nhà dì con. Dì con có được thằng rể là Tam Lang. Thì từ đó trong lòng dì con mới yên vui thư thái được. Dì con nuôi con Tĩnh Tử từ nhỏ, dì con cũng trách nhiệm rất lớn đối với nó, ngày nay Tĩnh Tử đã lớn, chẳng có lúc nào là dì con chẳng vì con Tĩnh Tử mà lo nghĩ gần xa. Mấy năm gần đây liên tiếp bọn trai tới cầu hôn tuy là nhiều, nhưng dì con không để tâm tới bọn đó. Cái ý của dì con chẳng có quan hệ cho tới cửa nhà gia thế bọn đó, mà chỉ liên can tới mối lo âu về chuyện tâm địa người đời, kẻ tốt kẻ xấu, thiện ác khó phân biệt cho ra, nếu gả bừa con Tĩnh Tử đi, rủi gặp thằng chồng bê bối, thì dì con ắt phải đau lòng, và lượng tâm ắt phải chẳng thể nào yên ổn được. Này dì con có được con rồi, Tam Lang ạ, thì dì con trút được gánh nặng trên lưng. |
| 第十二章 (4) | chương 12-4 |
餘母言至此，淒然欲哭曰：「三郎，老母一生寥寂，今行將見爾慶成嘉禮， 即吾與若姨晚景，亦堪告慰。後此但托天命，吾知上蒼必予爾兩小福慧雙修。」
餘母方絮絮發言，餘心房突突而跳。當餘母言訖，餘夷猶不敢遽答。正思將 前此所歷，徑白餘母，繼又恐滋慈母之戚，非人子之道。心念良久，蘊淚於眶， 微微言曰：「兒今有言奉乾慈母聽納，蓋兒已決心……」 餘母急曰：「何謂？」 余曰：「兒終身不娶耳。」 餘母聞言極駭，起立張目注余曰：「烏，是何言也！爾何所見而為此言？抑 爾固執拗若是？此語真令餘不解。爾年弱冠不娶，人其謂我何？若姨愛爾，不陡 然耶？爾澄心思之，此語胡可使若姨聽之者？矧靜子恒為吾言，舍三郎無屬意之 人。 爾前次懨懨病臥姨家，湯藥均靜子親自煎調。懷誠已久，尚不知爾今竟岸然 作是言也！」 餘母言至末句，聲愈嚴峻。餘即斂涕言曰：「慈母諦聽。兒撫心自問，固愛 靜子，無異骨肉；且深敬其為人，想靜子亦必心知之。兒今茲恝然出是言者，亦 非敢抗撓慈母及阿姨之命，此實出諸不得已之苦衷，望慈母恕兒稚昧。」餘母淒 然不餘答，久乃哀咽言曰：「三郎，爾當善體吾意。吾鍾漏且歇，但望爾與靜子 早成眷屬，則吾雖入土，猶含笑矣。」 |
Mẹ tôi nói tới đó, bi thương cảm động muốn khóc mà rằng:
— Tam Lang mẹ già của con suốt một đời đau thương tịch mịch, ngày nay mẹ mới sắp được chừng kiến ngày vui hạnh phúc của con, thì mẹ và dì con mặc dầu tuổi gà như ngọn đèn trước gió, cũng lấy làm an ủi trong lòng vô cùng. Mọi sự về sau, mẹ xin ủy thác hết cho thiên mệnh. Mẹ biết rằng Trời Phật thế nào cũng sẽ ban cho hai chúng con đầy đủ song toàn phúc tuệ. Trong khi mẹ tôi liên miên nói như thế, lòng tôi nghe tim phổi đập bình bình. Lúc mẹ tôi dừng lại, tôi bồi hồi kinh khủng, không dám mở môi đáp lời gì cả. Đang định đem hết mọi sự đã trải qua bày giãi cho mẹ rõ, thị lập thời lại thấy không ổn: sợ đem lại phiền muộn cho từ mẫu, không thể nào nói ra. Tôi suy gẫm lao lung lâu lắm, mắt tôi nghe rì rào lệ chảy ra. Mới thấp giọng mà rằng: — Nay con có mấy lời bày tỏ, xin từ mẫu để tai nghe giùm... con đã quyết tâm... Mẹ tôi vội vã hỏi dồn: — Con định nói gì? Tôi đáp: — Con suốt đời sẽ chẳng lấy vợ. Nghe tôi thốt ra câu đó, mẹ tôi hãi nhiên đứng dậy trố mắt nhìn tôi... Còn tôi, lúc thốt ra cái lời khôn hàn nọ làm rụng rơi hết mọi hy vọng chan hòa nhất của mọi kẻ thân yêu, thì lòng tôi bất thình lình như rã riêng đi mất hết máu tim. Bất thình lình thì hồn tôi bị chiếm trở lại bởi một tình tự dị thường vốn từng đã lung trạo tôi suốt bao năm từ ngày còn bé bỏng. Ấy là cái trực giác dị thường về cái chỗ huyền ảo huyền hoặc của sát na. Nó thấm nhập tủy xương tôi như một thứ mù sương căm căm mơ hồ khôn tả. Mọi vật như đang xô ùa nhau quay chong chóng, trong khi đó tôi cảm thấy mình đứng lại trung tâm cuộc bão giông và tự hỏi: vì lẽ chi không thể vãn hồi mọi sự vụ? Vì lẽ chi cái vui đi qua? Cái buồn khổ cũng đi qua? Vì lẽ chi con chim nhạn bay ngang trời không để lại một đường rẽ trắng? Vì lẽ chi trận gió heo may thổi qua không viết rõ tâm sự mình vào cụm cây bên tam sinh thạch thượng (6)? Vì lẽ chi giọt nước mưa rào long lanh như ngọc nằm trên chiếc lá tùng bách nọ không chịu rớt xuống vào giữa lòng bàn tay của tôi lúc tôi từ từ đếm xong một ... hai... ba... bốn... tới mười? Mười? Là con số của viên mãn về giữa ngọ viên dung. Nhưng viên dung ở chỗ nào, nếu như trong cái sát na khôn hàn tôi thốt ra cái tiếng, giọt nước ở trên cành lam nhánh lục vẫn cứ còn ù lì lóng lánh ở trên kia? Bỗng nghe: — Con nói thế? Ồ! Là nghĩa lý gì? Con đã nhìn thấy cái gì mà nói ra cái lời như thế? Con đùa chơi? Con bướng bỉnh? Con cứng đầu? Con nói như thế thì mẹ còn hiểu đâu vào đâu được nữa? Con tới tuổi thanh xuân con không chịu lấy vợ, thì thiên hạ sẽ nói sao về mẹ? Dì con thương mến con, chẳng là uổng nhiên hết cả hay sao? Con hãy bình tâm nghĩ lại coi, cái lời con thốt đó, có thể nào để lọt vào tai dì của con được không? Huống nữa còn con Tĩnh Tử nó lại nói với mẹ rằng, trừ Tam Lang ra nó không để ý tới ai được hết. Lúc con ở nhà dì lâm bịnh, mọi thang thuốc do tay nó pha nấu cho con. Lòng nó yêu con đã chầy rồi. Mẹ thật không thể nào hiểu được bỗng nhiên nay con ngang nhiên lầm lì thốt ra cái lời cộc lốc như thế! Mẹ tôi càng nói càng lớn tiếng. Câu cuối cùng nghe như một tiếng thét đau xót dị thường. Tôi gạt nước mắt mà rằng: — Từ mẫu hãy bình tâm nghe con thưa rõ. Con sờ tim tự vấn, thì thấy mình yêu Tĩnh Tử dị thường, con coi nàng không khác gì da máu của con vậy, hoặc xương xẩu của con vậy. Con cũng kính trọng nàng, điều đó Tĩnh Tử trong lòng tất cũng rõ. Nay con bỗng nhiên thốt cái lời vô lý nọ, ấy chẳng phải là có ý phản đối mẹ và dì, ấy chẳng qua là do một mối khổ tâm bất đắc dĩ, mong mẹ tha thứ cho con. Mẹ tôi rầu rĩ không đáp lời nào cả. Lâu lắm mới gắng gượng nói: — Tam Lang con hãy nên nghe theo ý mẹ. Mẹ nay già nua lắm rồi, chỉ còn mong nhìn thấy con và Tĩnh Tử thành gia thất, thì dẫu mẹ có đi vào lòng đất ắt cũng ngậm cười chín suối vậy. |
No comments:
Post a Comment