chương 07

第七章

chương 07

後此四日，牧師夫婦為餘置西服。及部署各事既竟，乃就餘握別曰：「舟於 正午啟舷，孺子珍重，上帝必寵錫爾福慧兼修。爾此去可時以箋寄我。」語畢， 其女公子曳蔚藍文裾以出，頗有愁容。至餘前殷殷握餘手，親持紫羅蘭花及含羞 草一束、英文書籍數種見貽。餘拜謝受之。俄而海天在眼，餘東行矣。 　　船行可五晝夜，經太平洋。斯時風日晴美，餘徘徊於舵樓之上，茫茫天海， 渺渺餘懷。即檢羅弼大家所貽書籍，中有莎士比爾，拜輪及室梨全集。餘嘗謂拜 輪猶中土李白，天才也；莎士比爾猶中土杜甫，仙才也；室梨猶中土李賀，鬼才 也。乃先展拜輪詩，誦《哈咯爾游草》，至末篇，有《大海》六章，遂歎曰：「 雄渾奇偉，今古詩人，無其匹矣。」濡筆譯為漢文如左： 　　皇濤瀾汗 　　靈海黝冥 　　萬艘鼓楫 　　泛若輕萍 　　芒芒九圍 　　每有遺虛 　　曠哉天沼 　　匪人攸居 　　大器自運 　　振盪帠夆 　　豈伊人力 　　赫彼神工 　　罔象乍見 　　決舟沒人 　　狂謈未幾 　　遂為波臣 　　掩體無棺 　　歸骨無墳 　　喪鍾聲嘶 　　逷矣誰聞 　　誰能乘蹻 　　履涉狂波 　　藐諸蒼生 　　其奈公何 　　泱泱大風 　　立懦起罷 　　茲維公功 　　人力何衰 　　亦有雄豪 　　中原陵厲 　　自公匈中 　　擿彼空際 　　驚浪霆奔 　　懾魂愯神 　　轉側張皇 　　冀為公憐 　　騰瀾赴厓 　　載彼微體 　　抍溺含弘 　　公何豈弟 　　搖山憾城 　　聲若雷霆 　　王公黔首 　　莫不震驚 　　赫赫軍艘 　　亦有浮名 　　雄視海上 　　大莫與京 　　自公視之 　　藐矣其形 　　紛紛溶溶 　　旋入滄溟 　　彼阿摩陀 　　失其威靈 　　多羅縛迦 　　壯氣亦傾 　　傍公而居 　　雄國幾許 　　西利佉維 　　希臘羅馬 　　偉哉自由 　　公所錫予 　　君德既衰 　　耗哉斯土 　　遂成遺虛 　　公目所睹 　　以敖以娛 　　旛回濤舞 　　蒼顏不皸 　　長壽自古 　　渺瀰澶漫 　　滔滔不捨 　　赫如陽燧 　　神靈是鑒 　　別風淮雨 　　上臨下監 　　扶搖羊角 　　溶溶澹澹 　　北極凝冰 　　赤道淫灩 　　浩此地鏡 　　無裔無襜 　　圓形在前 　　神光耷閃 　　精鬽變怪 　　出爾泥淰 　　回流雲轉 　　氣易舒慘 　　公之淫威 　　忽不可驗 　　蒼海蒼海 　　餘念舊恩 　　兒時水嬉 　　在公膺前 　　沸波激岸 　　隨公轉旋 　　淋淋翔潮 　　媵餘往還 　　滌我匈臆 　　懾我精魂 　　惟餘與女 　　父子之親 　　或近或遠 　　托我元身 　　今我來斯 　　握公之鬊 　　餘既譯拜輪詩竟，循還朗誦。時新月在天，漁燈三五，清風徐來，曠哉觀也 。翌晨，舟抵橫濱，餘遂捨舟投逆旅，今後當敘餘在東之事。

Bốn ngày sau, vợ chồng ông mục sư, sắm sửa cho tôi bốn bộ âu phục và lo liệu mọi sự thuận lợi cho cuộc đáp tàu xong, bắt tay tôi, bảo: — Tàu nhổ neo vào giữa lúc ngọ, cậu hãy lên đường xuôi buồm theo gió. Thượng đế chúng tôi sẽ phò trì cho cậu phúc tuệ đủ đầy. Cậu đi chuyến này, nhớ thỉnh thoảng viết thư nhắn tin về cho chúng tôi biết. Ông bà mục sư nói xong thì cô gái tóc nâu lòa xòa xiêm áo xanh lam, cũng đề huề bước tới. Trông nường có vẻ ưu sầu. Tới bên tôi nường đưa tay ra bắt tay tôi một cách thân thiết vô cùng. Mấy ngón tay của nường thật là mịn màng ấm áp. Nường cầm một bó tử la lan hoa (1)  và hàm tu thảo (2) . Hỡi ôi hoa thảo gì như thế! Thêm một bộ sách Anh văn thân tặng. Tôi cảm tạ đón nhận tặng vật của nường. Như  đón nhận một kho tàng man mác của thiên tiên thơ ngây xuống trần gian thăm viếng giấc chiêm bao thi sĩ. Nường đìu hiu không nói lời nào cả, nhưng chẳng hiểu vì sao tôi nghe rõ ràng âm thanh nường văng vẳng trong không gian. Suốt cuộc hành trình, tôi nghe âm thanh ấy vọng theo tôi mãi mãi như từ một cõi sương tuyết vô hạn nào Tây phương khôn hàn tịch mịch... — "Người một thuở, mà chàng sầu vạn kỷ. Suốt một đời chàng sẽ đứng riêng tây... " Trời vẫn xanh, sóng biếc giỡn triều ngày... Tiền trình vạn lý nghiêng mày tạ nhau — (Dư bái tạ thụ chi. Nga nhi, hải thiên tại nhãn, dư Đông hành hỹ... )  (3) Tôi lên tàu ngồi nhìn chân trời mây sóng trùng trùng điệp điệp. Phía trước, một hình bóng... mơ hồ... Phía sau, một hình ảnh đìu hiu nụ cười chất chứa u sầu. Tôi không biết. Tôi không biết gì nữa cả. Thuyền rẽ sóng, năm ngày năm đêm như một cơn mơ dàn rộng. Em về? Bủa rộng chiêm bao. Buồn sông sóng biển chìm sâu bên dòng... Thuyền đã lênh đênh buồm gió vượt Thái Bình Dương. Trời xanh ngắt. Sóng ngun ngút rì rào. Mặt trời hào quang chiếu diệu. Tôi bồi hồi luẩn quẩn trên boong tàu, quẩn quanh lui tới phòng thủy thủ. Mang mang thiên hải... Diêu diêu dư hoài... Cầm mấy cuốn sách của tiểu thư đưa tặng, mở ra. Trong đầy đủ toàn tập thi phẩm Shakespeare (4), Byron   (5) và Surrey (6). Tôi nhận thấy Byron không khác gì Lý Bạch Trung thổ chúng tôi. Shakespeare là một nòi với Đỗ Phủ. Surrey thì cũng như Lý Hạ. Byron là thiên tài, Shakespeare là thiên tài, thánh thần tài. Surrey là quỷ vương ma chùa tài. Tôi khởi sự đọc thơ Byron. Ngâm những vần du hành của Childe Harold. Tới đoạn cuối, có sáu chương vịnh trùng khơi đại hải. Tôi than dài một tiếng: — Hùng hồn kỳ vĩ, kim cổ thi nhân, vô kỳ thất hĩ! (Hùng hồn hoằng đại, thi nhân xưa nay, thật không ai sánh kịp vậy!) Tôi thấm bút mực tạm phỏng dịch bài thơ ra Hoa ngữ như sau: Hoàng đào lan hãn Linh hải ửu minh Vạn sưu cổ tiếp Phiếm nhược khinh bình Mang mang cửu vi Mỗi hữu di hư Khoáng tai thiên chiểu Phỉ nhân du cư... Mạn Thù đại sư dịch theo ý thơ, hồn thơ Byron, chứ không dịch sát lời bài thơ nọ: There is a pleasure in the pathless woods,    There is a rapture on the lonely shore,    There is society where none intrudes,    By the deep Sea, and music in its roar:    I love not Man the less, but Nature more... Đại khái ta có thể lược dịch tổng hợp ra thơ Việt như sau:  Ba đào bành bái tuôn sôi Thẫm đen linh hải chèo bơi vạn thuyền Thuyền con, chiếc lá giữa miền Dấu bèo phiêu dạt diện tiền lưu ly Mang mang thiên địa cửu vy Ngàn tầm hải vực vô kỳ thái hư Mênh mông âm điệu gầm gừ Hồn thiêng đại khí ngôn từ lãng ba Thiên thu chấn đãng chan hòa Ngọn triều non bạc như hà thế nhân Thần công uy vũ vạn phần Bão dông nguyên thủy phân trần càn khôn Doanh hoàn vũ trụ trao hôn Hai vành tịch nạp liên tồn lưỡng nghi Như nhiên chân khí lầm lỳ Hỡi ôi đại hải ù lỳ cứ tuôn Vạn ngàn hải lý uông uông Vào trong bất tuyệt bắt buông ra ngoài Con người khổ lụy trần ai Rụng rơi vết tích  phôi phai điêu tàn Con người bài bố đa đoan Đành xin thúc thủ trước ngàn khơi vâng Thiên thu bão tố luống từng Đã chơi trận trận kiêu hùng là bao? Con người ta? Giọt mưa rào Vất vơ vùi lấp chôn vào đáy sâu Ty hào còn lại chi đâu Chỉ duy đại hải nguyên màu còn ngân Thành trì hào lũy binh đoàn Un ùn sấm sét tan hoang cung thành Ngất trời dao động tam bành Té ra rốt cuộc phù danh thôi mà Hùng quang hải thượng âm ba Còn  dư cung bậc chan hòa liên thiên Một đời tử diệt cuồng điên Tuyết băng bèo bọt bốn miền nhà ma Hùng tâm từ Armada Tới bờ tráng khí Trafalgar nào Chỉ duy biền biệt ty hào Còn chăng riêng chỉ ba đào lãng tinh Carthage? La Mã biên đình Assyria Greece còn tình tự chi? Nước đại hải? Sóng biên thùy Đã trào xuôi ngược vô kỳ thủy chung Hỡi ôi vương chúa kiêu hùng Hỡi ôi nô lệ cơn vùng dậy cơn Hỡi ôi khổ lụy vong hồn Thanh tân man dại lá cồn rụng hoa Hồn sa mạc thạch lựu là Cái chi như thế cái là cái chi? Chỉ riêng ba lãng nguyên kỳ Thiên thu bất diệt diên trì cuộc chơi Từ sơ thủy lóng lánh ngời Tới bây giờ vẫn rạng ngời long lanh Xô ùa lớp lớp vòng quanh Trùng khơi lộn ngược tiếp nhanh điệp trùng Gương kim cổ? Một lá bùa? Huy hoàng thể thái? Bốn mùa bão giông? Vạn năng bao quát xuân hồng Thu xanh đông biếc phiêu bồng hạ dương Thời gian vĩnh thể miên trường Gào kêu? Hiu hắt? Hay mường tượng ngân Thao thao bất xá xa gần Hách nhiên thần quỷ hay thần thánh ma Từ bắc cực tới hoàng sa Từ nam cực tới vùng sa mạc nào Từ băng giá giữa chiêm bao Tới vùng nhiệt đới anh hào trường miên Thần linh thị giám diện tiền Hay là duệ hậu hách nhiên như là Phò dao dương giác hải hà Ngưng băng dâm lệ dê hòa hài hươu Kể chi mang diễu bài trừu Kể chi thùy mị ty hào tồn liên Chỉ duy còn mãi là riêng Mộng hồn đại hải là viên dung hình Hình khiếm diện? Vẫn là hình Từ trong cô thể mà hình tượng ra Kình ngư vạn lý hay là Thâm sâu vô để hồn ma quái nào Từng khu vực mỗi âm hao Lừng vang há giống hoàng mao thi thành Ta yêu bao xiết tam bành Hỡi ôi đại hải bao ngành nhớ nhung Tang thương  từ kể một vùng Tằng kinh thương hải điệp trùng mà ra Ân tình  bao xiết nhà ma Trút về cửa quỷ chan hòa đại dương Lãng hoa phách ngạn khôn lường Khương an khương thịnh mù sương khuynh thành Vong hồn nam diện một cành Còn lưa hơi thở cho mình yêu nhau Chuyện ngày trước chuyện ngày sau Gần xa bành gái một màu sơ nguyên Bàn tay khép mở dịu hiền Hỡi ôi thương hải diện tiền đón ta Dịch xong bài thơ Byron, tôi ngâm vang lên một trận. Lúc bấy giờ màu trắng mới ở trên trời hắt hiu rỡn rỡn. Đúng như là màu xanh trăng mới im ngầm. Phấn thừa hương cũ bội phần chia xa. Gió đàn nhị nguyệt nhà ma. Giữa hoang vu biển lập lòa bốc tia. Ngọn đèn ngư phủ xa kia. Có nghe thơ vọng tới chia niềm gì. Sáng hôm sau, con tàu cập bến Yokohama (7) . Tôi lên bờ tìm một khách sạn. Hành lý lẽo đẽo mang đi. Sau đây, xin thuật lại những việc xảy ra trên đất nước Nhật Bản quê mẹ.

<<    >>